„Ustawiczna praca wszystko zwycięża”. Te słowa Wergiliusza – najwybitniejszego epika starożytnego Rzymu, autora „Eneidy”, umieszczono w Akcie Erekcyjnym Izby Pamięci przy ZS im. H. Cegielskiego w Rogoźnie. Działo się to 23 listopada 2013 roku, a 11 lat później – 23 kwietnia 2024 roku – Izbę odwiedzili członkowie Towarzystwa Przyjaciół Rogoźna, by poznać historię tej wyjątkowej rogozińskiej szkoły.
W 1903 roku Prowincjonalne Kolegium Szkolne w Poznaniu zawarło umowę z władzami Rogoźna o budowie nowej szkoły. Jeszcze w tym samym roku rozpoczęto inwestycję, a 6 kwietnia 1908 r. uroczyście otwarto i poświęcono Kőniglisches Lehrerseminar (Królewskie Seminarium Nauczycielskie). W 1914 r. gmach udostępniono wojsku i urządzono w nim szpital. Tę funkcję szkoła pełniła też w czasie Powstania Wielkopolskiego. Wówczas jedną z sanitariuszek była patronka rogozińskiego Muzeum Regionalnego – Wojciecha Dutkiewicz.
Po odzyskaniu w 1918 r. przez Polskę niepodległości mieściło się tutaj Seminarium Nauczycielskie kształcące tak potrzebną w odrodzonej Ojczyźnie kadrę pedagogiczną. Oficjalne, bardzo uroczyste otwarcie szkoły miało miejsce 15 maja 1919 roku. Osiemnaście lat później, w 1937 roku Seminarium Nauczycielskie przekształcono w Liceum Pedagogiczne.
Po II wojnie światowej powrócono do kształcenia nauczycieli w tej placówce, ale – niestety – rogozińskie Liceum Pedagogiczne zakończyło swą działalność w 1969 roku. Później w tej szkole kształcili się uczniowie zdobywający różne zawody. Szkoła zmieniała kilkakrotnie nazwę: Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Zespół Szkół Zawodowych (kształcący m.in. techników mechaników obróbki skrawaniem), wreszcie Zespół Szkół im. H. Cegielskiego. Uroczyste nadanie imienia tego wybitnego Wielkopolanina i wręczenie sztandaru miało miejsce 12 stycznia 1990 roku.
W Izbie Pamięci zgromadzono wiele pamiątek z wieloletniej działalności szkoły. Członkowie TPR obejrzeli kroniki, świadectwa szkolne (również przedwojenne), zdjęcia, mundurki harcerskie, instrumenty muzyczne, albumy ze zdjęciami absolwentów Liceum Pedagogicznego i Technikum Mechanicznego.
Chętni mogli na chwilę usiąść w ławkach pamiętających jeszcze czasy, kiedy do specjalnych otworów umieszczonych na środku zielonego blatu wstawiano kałamarz z atramentem. Oprowadzał nas nauczyciel historii Radosław Szelągowski, który pokazał też najnowszą pracownię, sąsiadującą z Izbą Pamięci, w której uczniowie wycinają z drewna (również techniką laserową) ciekawe elementy, m.in. logo szkoły czy emblematy Bractwa Kurkowego.
Inny charakter ma Edukacyjne Centrum Energetyki im. Michała Doliwo-Dobrowolskiego mieszczące się we wschodnim skrzydle ZS im. H. Cegielskiego. Powstało ono z inicjatywy członków Koła nr 19 pilskiego Oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich, a pomysłodawcą był jego ówczesny wiceprezes Sebastian Krawczak. W tym minimuzeum zgromadzono wiele dokumentów oraz sprzęt związany z branżą elektryczną.
Uczyniono to po zakończeniu wystawy czasowej w rogozińskim Muzeum Regionalnym zorganizowanej z okazji 35. rocznicy powstania Koła. Postanowiono wówczas stworzyć stałą wystawę, by uchronić od zapomnienia cenne eksponaty – dar serca wielu ofiarodawców.
Pomieszczenie na to minimuzeum przekazał – nieodpłatnie – dyrektor ZS im. H. Cegielskiego – Jarosław Łatka. Uczynił to w porozumieniu z władzami powiatu obornickiego. Po remoncie bogate zbiory (sprzęt elektryczny, dyplomy, zdjęcia, książki) rozmieszczono w trzech salach, a społecznym opiekunem i przewodnikiem (dobrym duchem tego miejsca) został Pan Edmund Kuźniak, który zwiedzających zachęca (co stanowi novum!) do dotykania eksponatów, a nawet… do ich rozkręcania!
W tym roku przypada 105. rocznica śmierci Michała Doliwo-Dobrowolskiego. Pan Kuźniak zaproponował, by ufundować tablicę ku czci tego genialnego inżyniera. Projekt tablicy wykonał już rogoziński rzeźbiarz Michał Niedźwiedź. Założono też w Banku specjalne konto, na które można wpłacać datki na ten szczytny cel.
Wizyta w Edukacyjnym Centrum Energetyki jest bardzo przydatna dla uczestników kończących naukę w szkole podstawowej – szczególnie dla tych, którzy planują wybór tzw. zawodów elektrycznych.
Przyszli elektrycy mogą tu obejrzeć różnorakie narzędzia, osprzęt rozdzielni, łączniki i bezpieczniki, a nawet… dawne telefony – z tarczą do wybierania numerów. Szczególną ciekawość zwiedzających budzą jednak dwa eksponaty: dawny telefon komórkowy (złośliwie zwany „cegłą”) oraz odkurzacz – „pradziadek” obecnego urządzenia, bardzo się od niego różniący.
Dwoje członków Towarzystwa Przyjaciół Rogoźna przekazało Panu Kuźniakowi pamiątki do tego ciekawego muzeum. Pan Jacek Bełch ofiarował przewód elektryczny w otoczce ołowianej, a Pani Maria Szatkowska przekazała pamiątki po swoim Ojcu – elektrotechniku Marcelim Szatkowskim. Wśród cennych dokumentów znalazło się świadectwo ukończenia Pana Szatkowskiego trzymiesięcznego kursu dla elektromonterów prowadzonego przez Państwową Wyższą Szkołę Budowy Maszyn w Poznaniu. Kurs obejmował „zasady elektrotechniki teoretycznej, praktycznej i miernictwa elektrotechnicznego”. Zaświadczenie o jego ukończeniu wydała poznańska Izba Rzemieślnicza 31 stycznia 1926 roku (!). Drugie zaświadczenie (z 11 marca 1939 roku) wydane również przez tę Izbę – dawało Panu Szatkowskiemu „prawo przyjmowania w naukę uczniów w rzemiośle elektroinstalacyjnym”. Pani Maria Szatkowska przekazała też do tego minimuzeum koperty firmowe zakładu swego Ojca z następującym nadrukiem „Marceli Szatkowski – koncesjonowany Zakład Elektrotechniczny. Części elektrotechniczne i radiowe, instalacje światła i siły”. Wśród przekazanych przez Panią Szatkowską materiałów znalazło się również podziękowanie dla Jej Ojca – z 3 czerwca 1945 roku – za udział „w odbudowie radiofonii wielkopolskiej”.
Pan Kuźniak serdecznie podziękował obojgu ofiarodawcom i zaapelował o przekazywanie do tego muzeum ciekawych przedmiotów związanych z branżą elektryczną.
Nadzwyczaj interesującą postacią jest patron rogozińskiego minimuzeum – Michał Doliwo – Dobrowolski, który żył w latach 1862-1919 i był uznawany za genialnego twórcę trójfazowego systemu wytwarzania i zasilania energią elektryczną. O jego zasługach traktuje książka G. Neidhofera pt. „Michał Doliwo-Dobrowolski i trójfazowy prąd przemienny. Początki nowoczesnej techniki napędowej i przesyłu energii elektrycznej”. Oczywiście ta książka zajmuje centralny punkt wystawy.
Warto przypomnieć, że M. Doliwo-Dobrowolski skonstruował trójfazowy silnik indukcyjny z wirnikiem klatkowym, a uczynił to już w 1889 roku – na kilka miesięcy przed N. Teslą. Jest też twórcą pierwszej na świecie suszarki do włosów!
W podziękowaniu za ciekawy wykład i oprowadzenie po wystawie prezes Lucyna Bełch – wręczyła Panu Kuźniakowi jedno z wydawnictw Towarzystwa pt. „Przemysł II”.
Uczestnicy spotkania wpisali się też do „Księgi Pamiątkowej”, a następnie udali się do sąsiadującej z muzeum branży elektrycznej pracowni ślusarsko-spawalniczej czyli sali, w której znajduje się kilka stanowisk dla spawaczy – z pełnym wyposażeniem.
Ostatnia część spotkania członków TPR odbyła się w pobliskiej „Fabrycznej Café”. Prezes Lucyna Bełch przypomniała, że 23 kwietnia to dzień urodzin i imienin Patronki rogozińskiego Muzeum Regionalnego – Wojciechy Dutkiewicz. Z tej okazji każdy uczestnik spotkania otrzymał najnowsze wydawnictwo Towarzystwa pt. „Pani Ata oczami dziecka”. Jest to katalog wystawy pokonkursowej – w ramach projektu: „Wojciecha Dutkiewicz – życie i dzieło” sfinansowanego ze środków Biura Niepodległa z Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.
Promocja wspomnianej książki odbędzie się 24 maja 2024 r. w RCK.
Podczas spotkania prezes Lucyna Bełch poinformowała również o tym, że w ostatnim numerze „Kroniki Wielkopolski” ukazała się recenzja wydawnictwa TPR pt. „Kronika miasta Rogoźna’.
Głos zabrał też Pan Dariusz Wierzbiński, który wręczył prezes Lucynie Bełch podziękowanie od Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży – Oddział Rogoźno za przekazanie – nieopłatnie – wydawnictw TPR, które wręczono zwycięzcom konkursu na „Najpiękniejszą Palmę Wielkanocną”.
O staraniach dotyczących przeniesienia prochów Powstańca Wielkopolskiego – Wiktora Skotarczaka z poznańskiego cmentarza na cmentarz w Rogoźnie mówił Pan Gustaw Wańkowicz.
Na koniec Pan Jacek Runowski poinformował, że kolejne zebranie TPR odbędzie się na terenie Ogrodów Działkowych im. K. Marcinkowskiego (Ogrody Fabryki Mebli) 28 maja 2024 roku.
Miłą pamiątką kwietniowego spotkania członków TPR były dwa grupowe zdjęcia – jedno przed frontem ZS im. H. Cegielskiego, a drugie przed Muzeum poświęconym branży elektrycznej.
tekst: Ewa Mroczyk
zdjęcia: Lucyna Bełch, Jacek Bełch, Dariusz Wierzbiński
